Pojęcie „historiografii”. Historiografía to dzieła naukowe i literackie poświęcone opisowi dziejów (z greki: „historia” – opowiadanie, badanie naukowe, oraz „gra- pho”-pisać). Współcześnie do historiografii zaliczamy wyłącznie prace naukowe, ale musimy pamiętać, że w pełni naukowe podejście do historii pojawiło się dopiero w XVIII w. Wcześniej historiografia była rodzajem literatury. Wychodziło to jej

Jerozolima – Ateny – Rzym. Kultura europejska (lub szerzej: euro-amerykańska) opiera się na dziedzictwie antyku i chrześcijaństwie. Twórcy antyku to Grecy i Rzymianie. Miasta-symbole, gdzie wszyscy Europejczycy znajdują swe korzenie, to Ateny i Rzym. Z punktu widzenia chrześcijaństwa trzecim miastem-symbolem jest Jerozolima, a Żydzi to kolejny naród, którego idee w dużym stopniu określają nasz sposób widzenia świata. Nie przypadkiem w epoce renesansu humanista, który badał starożytne podstawy wszelkiej wiedzy, uważał, że musi znać grekę, łacinę i hebrajski.

Z imperium wiąże się pokój rzymski (pax romana): wymuszone siłą zgodne współżycie ludów. Pozbawiało ono wolności, ale ułatwiało rozwój gospodarczy i kulturalny.

Wczesne cesarstwo. Pryncypat. Państwo rzymskie przeżyło okres swej największej świetności w I i II w. naszej ery. Władali wtedy cesarze, którzy teoretycznie uważali się za opiekunów republiki i pierwszych obywateli wśród równych sobie Rzymian. Takiego pierwszego obywatela nazywano „princepsem”, a cały system wczesnego cesarstwa – pryncypatem. Princeps przybierał także nazwisko Cezara (gdyż Gajusz Juliusz Cezar w połowie I w. przed Chr. złamał potęgę obrońców republiki i zainicjował pierwszą cesarską dynastię). Nazwisko „Cezar” stało się tytułem (stąd polski „cesarz”). Jako najwyższy dowódca rzymskiej armii cesarz używał także tytułu „imperator”. Warto bliżej poznać najważniejszych cesarzy rzymskich z tego okresu (Oktawian August, Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz, Neron, Trajan, Hadrian, Marek Aureliusz). Byli wśród nich zbrodniarze i szaleńcy, ale przeważali odpowiedzialni i zdolni przywódcy dbający o potęgę imperium.

Frankowie. Najważniejszą rolę odegrali Frankowie. W końcu V w. państwo frankońskie, rządzone przez Chlodwiga z dynastii Merowingów, obejmowało już prawie całą Galię. W 496 r. Chlodwig przyjął chrzest i związał najbardziej liczący się z nowych ludów zachodniej Europy z Kościołem rzymskim. Miało to ogromne

znaczenie dla ukształtowania się chrześcijańskiej, łacińsldej kultury w zachodniej części naszego kontynentu. W początkach VIII w. władza merowińskich królów bardzo osłabła. Realną władzę przejął majordomus (najwyższy urzędnik królestwa). W 715 r. majordomusem Królestwa Franków został Karol Młot. Jego przydomek świadczył o tym, że bezwzględnie gromił wrogów. Dowiódł tego w 732 r. w bitwie pod Poitiers, gdzie annia frankońska pokonała Arabów usiłujących po zajęciu Hiszpanii dokonać także podboju Galii. Być może zwycięstwo Franków (wraz z prawie równoczesnym odparciem Arabów spod murów Konstantynopola) ocaliło chrześcijańską Europę przed ekspansją islamu. Zwycięstwo to dało Karolowi Młotowi taki autoiytet, że jego syn, Pepin Mały, usunął od władzy Merowingów i w 751 r. koronował się na króla Franków, inicjując dynastię Karolingów.

Imperia kolonialne. Najpieiw powstały imperia portugalskie (Brazylia) i hiszpańskie (reszta Ameryki Południowej oraz południowa część Ameryki Północnej). Podboje

hiszpańskie w Ameryce zaczęły się od wypraw konkwistadorów. W latach 1519- -1521 Heman Cortes podbił państwo Azteków w Meksyku. W okresie 1531-1533 Francisco Pizarro zniszczył państwo Inków w Peru.